Er komt mogelijk een vrouwenquotum voor functies in bestuur en toezicht van grote organisaties in de semipublieke sector. Dit om ook in deze sector een eerlijker verhouding te creëren tussen mannen en vrouwen in topfuncties. Wat kan dit betekenen voor woningcorporaties, zorg- en onderwijsinstellingen en hoe kunnen zij hierop inspelen?
Bindend vrouwenquotum in bedrijfsleven
Op 1 januari is de wet voor meer vrouwen in de top van het bedrijfsleven in werking getreden. Vanaf die datum moet de raad van commissarissen van een beursgenoteerd bedrijf voor tenminste een derde uit vrouwen bestaan.
Naast dit bindende vrouwenquotum zijn de 5.000 grootste bedrijven in Nederland verplicht concrete doelen te stellen om de man-vrouw verhouding in top- en subtopfuncties beter in balans te brengen.
Nu de overheid en semipublieke sector
Dit was stap 1, die in de lijn lag van het SER-adviesrapport van 2019 ‘Diversiteit in de top. Tijd voor versnelling’. Het kabinet wil nu doorpakken en ook binnen de publieke en semipublieke sector de diversiteit fors vergroten. Op 25 februari heeft de minister van OCW hierover een brief gestuurd aan de Eerste Kamer.
Het streven is om binnen ministeries en uitvoeringsorganisaties naar 45-55% vrouwen in top- en subtopfuncties te gaan. Met de huidige samenstelling van het kabinet wil zij het goede voorbeeld geven.
Ook in de semipublieke sector (denk met name aan zorg, onderwijs en woningcorporaties) zijn vrouwen in topfuncties ondervertegenwoordigd. De minister heeft laten weten dat hij dit proces wil versnellen.
Evenredige representatie + gelijke kansen en uitkomsten
De gedachte achter de plannen is tweeledig:
- gelijke kansen en uitkomsten voor vrouwen en mannen
- een evenredige representatie van vrouwen en mannen, om beter aan te sluiten op wat de samenleving nodig heeft.
Het gaat overigens verder dan alleen vrouwen en mannen. Het kabinet wil meer diversiteit in brede zin in topfuncties. Dus ook als het gaat om culturele achtergrond, LHBTIQ+ of mensen met een beperking.
Criteria van de adviesgroep
Om de ambities concreter te maken, doet de adviesgroep Adviesgroep-Vinkenburg de volgende aanbevelingen.
- Bij semipublieke organisaties moeten minimaal 30% vrouwen vertegenwoordigd zijn in bestuur- en toezichtfuncties.
- Betreffende organisaties moeten een plan kunnen laten zien waarmee ze dat streefcijfer denken te kunnen halen.
- Elke organisatie moet een persoon of team aanwijzen dat hiervoor verantwoordelijk is.
Hoe gaat het kabinet controleren of de ambities worden gehaald?
Het idee is dat sectoren, koepelorganisaties en instellingen jaarlijks rapporteren over de stand van zaken, de plannen en de beloningsverschillen tussen mannen en vrouwen. Na vijf jaar volgt een evaluatie. Is het streven niet gehaald, dan wordt er een quotum per sector opgelegd.
Wat betekent dit voor (semi)publieke organisaties?
Er ligt nog geen concreet wetsvoorstel, maar de minister maakt wel duidelijk dat het menens is.
Stel, u bent een organisatie in de (semi)publieke sector, wat staat u dan mogelijk te wachten en hoe kunt u hierop inspelen? Ten eerste door u te verdiepen in de aanbevelingen van de adviesgroep.
Die constateert dat vrijwel alle (semi)publieke instellingen weliswaar één of meer governance codes hebben, maar dat deze op het gebied van (gender)diversiteit vaak nogal vrijblijvend zijn. Die vrijblijvendheid moet eraf en volgens de adviesgroep kan dat ook. Hoe? Door de bestaande governance codes uit te breiden met richtlijnen en criteria voor profielschetsen en benoemingsprocedures.
Ook de monitoring is beperkt en niet transparant. De adviesgroep adviseert om organisaties te verplichten hun gegevens op dit terrein regelmatig te publiceren: open, actueel en eenvoudig toegankelijk. Om de administratieve last hanteerbaar te houden, kan worden aangesloten op bestaande verantwoordingsinstrumenten.
Ter inspiratie: Code Diversiteit & Inclusie in de culturele sector
Het kabinet realiseert zich dat een uniforme code geen recht doet aan de verschillende semipublieke sectoren. Het wil daarom in gesprek met koepelorganisaties om te kijken hoe bestaande codes kunnen worden aangevuld en verder gespecificeerd.
Een goed voorbeeld is er al: de Code Diversiteit & Inclusie van de culturele sector. Klik hier om naar de webpagina te gaan waar u niet alleen de code kunt downloaden, maar ook een voorbeeld vindt van een diversiteits- en inclusie scan.
Wilt u dat we met u meedenken?
Onze advocaten hebben zeer uitgebreide ervaring met governance vraagstukken en het vormgeven van een bestuur en andere organen binnen een semipublieke organisatie. We zijn goed op de hoogte van het speelveld waarin u zich beweegt, de Wet bestuur en toezicht en andere regelgeving, diverse governance codes en uiteraard hebben we ons verdiept in de diversiteitsuitdaging.
Wilt u dat we eens meekijken in hoeverre uw organisatie voldoet aan bestaande en toekomstige wetgeving? Neem dan contact op met Nathalie Aalbers of Gerjanne van de Waerdt.
