Bosselaar Strengers werd benaderd door een stichting die een probleem had met het wijzigen van haar statuten. Wat was er aan de hand? In de statuten was vastgelegd dat uitsluitend de Raad van Toezicht de statuten van de stichting kon wijzigen. Daarnaast was bepaald dat de Raad van Toezicht zelf zorgt voor benoeming van nieuwe leden. In deze situatie waren echter alle leden van de Raad van Toezicht afgetreden, terwijl de stichting wilde fuseren.
Om de fusie te realiseren, is een besluit tot fusie nodig. Dat kan alleen een Raad van Toezicht regelen, omdat een besluit tot fusie op dezelfde wijze moet worden genomen als een besluit tot statutenwijziging.
Doet een soortgelijke situatie zich voor bij een Bestuur, dan kan een stichting op grond van artikel 2:299 van het Burgerlijk Wetboek de rechter verzoeken een nieuwe bestuurder aan te wijzen. Toepassing van dit artikel is in de praktijk het meest gebruikelijk.
Ons verzoek aan de rechter was dan ook om artikel 2:299 in deze uitzonderlijke situatie toe te passen op de Raad van Toezicht. De rechter was echter zeer strikt op de letter van de wet. Hij oordeelde dat het artikel uitsluitend bedoeld was voor het Bestuur en niet kon worden toegepast op de Raad van Toezicht.
Als tweede verzoek hebben we de rechter gevraagd de statuten te wijzigen en zo mogelijk te maken dat een derde (namelijk het bestuur) een Raad van Toezicht kan benoemen. Hierop is de rechter wel ingegaan. In de nieuwe statuten staat nu dat bij afwezigheid van de Raad van Toezicht het Bestuur zelf een lid van de Raad van Toezicht mag benoemen.
Dit besluit van de rechter biedt een oplossing voor dit moment, in die zin dat de stichting nu allereerst een Raad van Toezicht kan benoemen en een besluit tot fusie kan nemen. De vraag is echter of het de beste oplossing is. Een Bestuur en een Raad van Toezicht dienen immers allebei een onafhankelijke functie te hebben binnen een rechtspersoon. Juist doordat deze bevoegdheden gescheiden zijn, kan een rechtspersoon goed functioneren.
Het is niet voor niets dat er de laatste jaren veel regelgeving wordt gemaakt waarbij de onafhankelijkheid van de Raad van Toezicht wordt benadrukt en geborgd. Met deze rechterlijke uitspraak gaat dit Bestuur die onafhankelijke en gescheiden functie doorbreken door zelf de Raad van Toezicht te benoemen.
Wij zien deze uitspraak dan ook als zeer opmerkelijk.
Heeft u als stichting vragen over het opstellen of wijzigen van statuten, of een andere vraag die te maken heeft met het Bestuur of de Raad van Toezicht, neem dan contact op met Nathalie Aalbers en/of Gerjanne van de Waerdt.
(foto: Pawel Chu, via Unsplash)
