Mag je werknemers verplichten om een mondkapje te dragen? Dit was de insteek van een kort geding onlangs, waarbij het ging om het zogenaamde instructierecht van de werkgever. Dat komt erop neer, dat een werkgever in bepaalde omstandigheden eenzijdig voorschriften kan geven, waar de werknemers zich in beginsel aan hebben te houden.
De werkgever in kwestie (onder andere patisserie) had haar werknemers de instructie gegeven om tijdens werktijd een mondkapje te dragen. De werknemer die in dienst is als chauffeur weigerde dit, waarop de werkgever is overgegaan tot opschorting van zijn salaris en de werknemer ook op non-actief had gesteld.
Argumenten werkgever en werknemer
De werkgever voert bij de kantonrechter aan dat de instructie aan haar personeel om een mondkapje te dragen redelijk is. Dit dient namelijk ter bevordering van de veiligheid en gezondheid van deze werknemer en diens collega’s. Bovendien hoeft de werknemer in de transportbus geen mondkapje te dragen. Hij moet dat slechts gedurende de tijd dat hij in bedrijfspanden aanwezig is voor het bezorgen van pakketten, hetgeen neerkomt op 10% van zijn totale werktijd.
De werknemer voert ter onderbouwing van zijn weigering om het mondkapje te dragen aan, dat het dragen hiervan hinder, ongemak en gezondheidsrisico’s veroorzaakt. Daarnaast zou deze verplichting inbreuk maken op zijn persoonlijke levenssfeer, welke inbreuk niet gerechtvaardigd zou zijn. Bovendien zou hij vrijwel geen collega’s tegenkomen in de bedrijfspanden, waar hij ook steeds goed 1,5 meter afstand kan houden. De werknemer vordert dan ook in kort geding doorbetaling van loon en wil weer worden toegelaten tot zijn werk. De werkgever betwist dat het steeds goed mogelijk is om de 1,5 meter afstand te houden en meent dat de werknemer deze redelijke instructie niet naleeft, terwijl daarvoor geen medische reden is.
Oordeel kantonrechter
De kantonrechter maakt vervolgens een voorlopig eind aan de discussie en oordeelt dat in deze situatie de werkgever eenzijdig de instructie heeft kunnen geven. Dit kan anders zijn indien een instructierecht inbreuk maakt op een grondrecht van de werknemer, zoals de persoonlijke levenssfeer. Of een dergelijke inbreuk gerechtvaardigd is, hangt af van het antwoord op de vraag of:
- de instructie een legitiem doel dient;
- de instructie geschikt is om dat doel te bereiken;
- er een goede belangenafweging heeft plaatsgevonden;
- de werkgever het doel op een minder ingrijpende wijze kon bereiken.
Rechter: werkgever heeft instructierecht mondkapje
De kantonrechter is van oordeel dat de instructie twee legitieme doelen dient:
1) het beschermen van de individuele belangen van haar werknemers door te zorgen voor een gezonde en veilige werkomgeving en
2) de bescherming van haar bedrijfsbelang. Mochten werknemers immers niet kunnen werken omdat zij ziek worden of in quarantaine moeten ten gevolge van het coronavirus, dan is de werkgever op grond van de wet wel gehouden om hun loon door te betalen.
Daarnaast oordeelt de kantonrechter dat het mondkapje bovendien een maatschappelijk aanvaard middel is, hoewel er wordt getwist over de effectiviteit. Vooralsnog kan er echter van worden uitgegaan dat het dragen van een mondkapje gedurende deze corona pandemie kan bijdragen aan de veiligheid en gezondheid. Ook de werkgever mocht hiervan uitgaan, te meer omdat zij de instructie had gegeven op advies van de branchevereniging.
Door de werknemer wordt nog aangevoerd dat de werkgever haar instructie had moeten differentiëren naar de verschillende functies, dus dat deze niet zou moeten gelden voor de chauffeurs zoals hij. Ook dit argument biedt de werknemer geen soelaas. De kantonrechter oordeelt dat de werkgever er belang bij heeft om één lijn te trekken binnen het bedrijf, omdat het immers alleen effectief is indien iedereen binnen de bedrijfspanden een mondkapje draagt. Bovendien hoeft deze werknemer als chauffeur tijdens het rijden geen mondkapje te dragen, waarmee de inbreuk op zijn persoonlijke levenssfeer zelfs beperkter is dan bij de andere werknemers.
Kortom: onder bepaalde omstandigheden mag je een werknemer verplichten om een mondkapje te dragen. Zolang deze instructie niet wordt opgevolgd, is de werkgever bevoegd om de loonbetaling op te schorten en de werknemer niet toe te laten tot het werk.
(foto: Mika Baumeister, via Unsplash)
